Je kunt een (technisch) heel goede fotograaf worden door op stilleven te oefenen en je te verdiepen in je apparatuur. Het fotograferen van personen is toch andere koek. Je moet al op zoveel tegelijk letten bij fotografie, en communicatie met een model is zeker een variabele factor waar je rekening mee moet houden.

Hoe jij communiceert met je model zorgt voor een bepaalde sfeer, of beinvloedt het gemak waarmee je een idee op de ander overbrengt. Beiden kunnen indien goed aangepakt een enorme positieve boost geven aan de communicatie met je model en het resultaat van de fotoshoot. De volgende tips heb ik uit eigen ervaring met om en nabij de honderd modellen, van beginnend tot ervaren professional. Gebruik die als leidraad als je voor het eerst met modellen gaat werken, of om te reflecteren of jij hier allemaal rekening mee houdt.

tip 1 Kom Ontspannen Over

Wees niet te serieus, maar blijf professioneel. Waar wordt iemand nerveuzer van; een rijles examinator die alles met notitieblok nauwlettend in de gaten houdt? Of een die jou een heldere briefing geeft en een vrolijke babbel tussendoor voert?

Bij fotografie is het niet anders. Zorg dat het model zich op zijn of haar gemak voelt door niet te formeel te communiceren, maar hou het netjes en ga niet te veel in op persoonlijke zaken. Doorbreek stiltes, bijvoorbeeld met relevante, positieve opmerkingen. Het model is immers geen attribuut van je fotoshoot, maar een levende persoon waar je op dat moment mee samen werkt. Iemand met emoties. Een soort collega voor een paar uur dus!

tip 2 Ken je Apparatuur

Het is leuk om met iemand nieuwe ideeën uit te proberen, maar zorg wel dat alles soepel verloopt. Je apparatuur moeten gaan leren kennen tijdens een fotoshoot is niet te best. Jij bent namelijk de fotograaf en bovenal de camera-expert. Modellen doen misschien zelf ook aan fotografie. Het kan zeker de motivatie van het model aantasten als de fotograaf niet het idee geeft zichzelf waar te kunnen maken.

Zorg daarom dat je van te voren weet wat je instellingen moeten zijn en hoe je opstelling werkt. Zorg dat je op een set-up of bepaalde instellingsvoorkeuren die je kent, kunt terugvallen mocht je er plots niet uitkomen. Test je opstelling thuis eens uit voordat je hem inpakt. Wie weet kom je er achter dat je iets vergeten bent of dat een trigger en receiver niet met elkaar communiceren!

tip 3 Feedback, Feedforward en Taalgebruik

Het model vindt het altijd fijn om te horen of hij of zij nog steeds goed bezig is. Als je alles wat hij of zij doet goed vindt, komt het niet meer helemaal geloofwaardig over. Communiceer met een model wat jij wil dat diegene neerzet. Lukt het niet meteen, blijf dan sturing geven tot je wel de pose krijgt die je wil. Je kunt ook terug naar een vorige pose of uitgangspunt en variëren!

Geef elke paar shots aan of je iets goed vind. Communiceer met woorden als “nice”, netjes, “cool”, fantastisch, geweldig, mooi of perfect. Ook al is niet elk shot dat je neemt het perfecte plaatje, ieder shot is een stap dichter naar het beoogde resultaat. En anders zie je het waardering dat diegene zijn of haar best aan het doen is voor jou. Vermijd zoveel mogelijk “porno-woorden” zoals sexy, geil, lekker, heet.

Gebruik geen verkleinwoorden (handjes, nekje) en probeer een verbale omweg te vinden in de plaats van intieme lichaamsdelen (billen, borsten) te hoeven noemen.  Beter is bijvoorbeeld vragen of iemand wat rechter wil zitten, de rug meer wil krommen, de benen en heupen meer wil draaien etc.

Natuurlijk kun je van je eigen kant dingen moeten aanpassen. Ga er niet van uit dat het model weet wat je aan het doen bent, maar blijf praten. “Ik ga nu mijn camera instellingen aanpassen voor deze belichting.” of “Ik ga even wat dingen verslepen omdat ik vanuit die hoek ga fotograferen” zijn dingen die ik zelf bijvoorbeeld vaak zeg.

Je kunt ook het model mee laten kijken op je camera. Sommige fotografen doen dit standaard en anderen laten niets tussendoor zien. Jij bent immers naast fotograaf de regisseur en op je camera staan natuurlijk onafgemaakte beelden die nog bewerkt moeten worden. Dit is een keus, maar het kan helpen bij het visualiseren wat je bereiken wil, en bij het geven van feedback. Zelf bewaar ik de bekijkronde meestal voor aan het eind van de fotoshoot.

tip 4 Communiceren met Voorbeelden

Denken dat je elkaar begrijpt is een ding, maar nog beter is het toetsen er van. Heb je wel eens met een model een idee besproken, en vervolgens allebei een moodboard of een pinterest gemaakt? Ik wel, en hoewel het binnen hetzelfde thema viel konden er alsnog enorme verschillen tussen zitten.

Als je allebei het idee visualiseert en naast elkaar legt om dezelfde opvatting te krijgen, dan is alles ook tijdens de shoot makkelijker te communiceren. Stel dat ik een jaren 50 pin-up fotoshoot doe, dan gaat bij het model al sneller een lampje branden van typerende poses en gelaatsuitdrukkingen. Je hebt dan een gezamenlijk specifieker referentiekader om vanuit te werken.

tip 5 Straal Positiviteit en Zelfvertrouwen uit

Niet iedereen blaakt van nature van positiviteit en zelfvertrouwen, maar van met fotografie bezig zijn zou je vrolijk moeten worden, toch? En het is jouw ding, dus jij hebt er de kennis van. Denk niet te lastig, houd je aandacht er bij maar focus niet te diep. En hou het simpel; pak niet groter uit dan je gewend bent en hou de gesprekken relevant en niet te diepgaand of persoonlijk.

Ook als iets fotoshoot-technisch anders uitpakt dan je verwacht had, of het model misschien wat tegenvalt, focus je op wat wel werkt en welke resultaten wel gelukt zijn. Je lichaamstaal vertelt meer dan wat je zegt, en tegenvallers kan iedereen hebben. Maar je kunt er nog steeds een gezellige en leerzame ervaring van maken, en de resultaten kunnen er niet minder op worden!

tip 6 Communiceer ook non-verbaal

Anders dan bij je eigen uitstraling, bedoel ik hierbij hoe  je een pose of idee overbrengt op het model. Een professioneel model zal vaak met minder aanwijzingen al begrijpen wat je bedoelt. Maar het kan ook aan je eigen verbale uitleg liggen.

Lukt het maar niet uit te leggen hoe je wil dat het model poseert, probeer het dan zelf eens voor te doen. Ook al ziet het er stom uit als je als man vrouwenposes voor gaat doen, het zorgt vaak genoeg voor luchtige en komische momenten. Ook snapt het model vaak alsnog wat je bedoelt, en weet hij of zij dan de pose op een professionelere manier neer te zetten. Je kunt ook een verzameling poses of cheatsheets in je tas stoppen, en die er bij pakken op zulke momenten.

Ook belangrijk is dat je niet zomaar aan een model zit. Of het nu om een man of vrouw gaat en waar op het lichaam maakt niet uit. In principe hoef je nooit aan je model te zitten, of is daar een visagist of stylist voor. Maar het kan zeker voorkomen dat het model na meerdere instructies en zelf voordoen nog niet doorheeft hoe je het wil. Denk aan dingen die het model niet zelf kan zien (hoe het eigen haar zit) of waar het model niet goed bij kan (lange jurk die tot ver over de grond gaat, model in staande pose).

Vertel wat je probeert te doen, en vraag toestemming eer je ergens aan zit. Gebruik desnoods voorbeelden van internet van wat je wil, mocht je die gauw even er bij kunnen Googlen. En zit alléén maar aan hetgeen je gevraagd hebt. Als je van dichtbij ineens meer dingen opvallen die niet goed zitten, geef het eerst aan zodat het model het zelf kan doen, of vraag wederom toestemming om te assisteren!

tip 7 Doe sociaal

Het klinkt misschien wat gek en dubbelop, maar om het af te sluiten heb ik gewoon twee woorden: Doe sociaal! Portretfotografie is een sociale en creatieve bezigheid, en het is niet alsof je bij een bank of verzekeringskantoor bezig bent. Sociaal doen kan variëren van goed contact houden met elkaar voorafgaand en na de shoot, een kop koffie vooraf (kun je gelijk de contracten bespreken en ondertekenen) of na afloop een drankje, de KFC of de Wok2Go en meteen foto’s bekijken.

Dit laatste hangt natuurlijk erg af van hoe goed en hoe lang je elkaar kent, of er op dat moment behoefte en tijd voor is. Maar vaak is er na een paar uur werk echt wel dorst of honger en fotoshoots eindigen regelmatig rond etenstijd. Het kan een sociale manier zijn om even uit te rusten, foto’s te bekijken, op de samenwerking te reflecteren en te brainstormen over opgedane inspiratie.

Als er (sociale) ruimte voor is dan kan het zeker een fijne ervaring zijn om de fotoshoot mee af te sluiten! En vaak heb je weer meer om te bespreken bij een eventuele volgende samenwerking.